Rožaje je prije više od tri decenije bilo prepoznato kao gigant u šumskoj industriji, ali tranzicija i zastarjeli proces prerade učinili su da ta grana industrije polako nestane, ali ne i eksploatacija šume.
„Drvoprerada je bila posebno izražena u periodu kada je Gornji Ibar bio jedan od vodećih drvoprerađivača u državi, a i šire. Nažalost, zbog procesa tranzicije, velikim dijelom zastarjele i prevaziđene tehnologije, viška neporduktivne radne snage, velikih dubioza i mnogih drugih neracionalnosti u poslovanju došlo je do gašenja kolektiva koji je nekada bio nosilac privrednog razvoja opštine“, kazao je za Biznis.me, Rahman Husović, predsjednik Opštine Rožaje.
Iako se u jednom momentu, prema određenim analizama, vjerovalo da Gornji Ibar može profitabilno poslovati, problemi su se nagomilali, od dobijanja koncesija za šume do nelegalne eksploatacije, što je ugrozilo sirovinsku bazu.
„Tranzicione godine i brojni društveno – ekonomski izazovi tog vremena pratili su neuspješnu privatizaciju koja je bila bez adekvatnog restrukturiranja, finansijske strategije i investicija, firma nije dobila novu vitalnost. Posljedice su bile teške za lokalnu zajednicu, jer se pojavio visok broj nezaposlenih, ekonomski pad, demografski i socijalni problemi“, objašnjava Husović.
Umjesto pogona za preradu drva „posadiće“ stambeno poslovne objekte
Gornji Ibar je nestao ali je opština Rožaje u svojim strateškim dokumentima, prepoznala lokalitet bivše fabrike za preradu drveta kao potencijalnu razvojnu zonu koja bi, kažu iz opštine, omogućila razvijanje urbanog dijela grada, pa je u skladu sa Detaljnim urbanističkim planom planirano proširenje centralnog jezgra grada.
„Jedan dio planiran je za razvoj stanovanja, dok je ostali dio namijenjen za razvoj dijela industrije, infrastrukturnih sistema, zdravstva, školstva, zelenih površina i drugih sadržaja za potrebe građana“, kazao je prvi čovjek grada, napominjući da taj lokalitet predstavlja odličnu priliku za investiranje jer je atraktivan.
Iako su u cilju realizacije tog projekta, Odlukom Vlade Crne Gore iz 2020.godine sva prava nad zemljištem Gornjeg Ibra, prenijata na raspolaganje Opštini Rožaje, dalji postupak ne ide,baš, glatko.
„Opština Rožaje vodi upravni postupak pred nadležnim državnim organima radi uklanjanja dotrajalih i zapuštenih objekata i postrojenja koja su u disfunkciji i čija stabilnost je ugrožena, radi čega pored loše ambijentalne slike predstavljaju potencijalnu i neposrednu opasnost za život i zdravlje ljudi, za susjedne objekte i bezbjednost saobraćaja obzirom da se nalazi u strogom centru grada gdje je glavna saobraćajnica sa velikom frekfencijom koja prolazi kroz kompleks. Zbog toga je te objekte neophodno ukloniti jer se nalaze u fazi urušavanja“, objasnio je Husović.
Iako je veliki gigant, Gornji Ibar, „zbrisan“ ne samo pravno, već i fizički, Rožaje ima potencijal za strateški razvoj malih drvoprerađivača,kaže Husović i dodaje da je za to neophodna pravilna koncesiona politika, koja bi spriječila komercijalnu sječu šume.
Mali prerađivači drveta bore se sa konkrentnošću na tržištu
„Ono što je neophodno institucionalno riješiti jeste sprječavanje masovne i nekontrolisane sječe šuma, kao i izvoz oble građe i neobrađenog drveta“, kazao je zna naš portal Husović, napominjući da su likvidacijom Gornjeg Ibra formirana mnoga privatna preduzeća za preradu drveta i da neka od njih uspješno posluju. No, osim institucionalne podrške neophodno je uposliti veći broj radnika u tom sektoru i postati konkurentna na domaćem i inostranom tržištu.
Pročitajte još:
„Tu se posebno misli na podršku finalizacije rezane građe u smilslu izrade lameliranih elemenata za proizvodnju stolarije, izrada ploča za proizvodnju namještaja i uređenje enterijera. Uspostavljanjem izvoznog klastera za finalne proizvode višestruko bi se multiplicirao ukupan ekonomski rast i razvoj opštine, ali i smanjenje nezaposlenosti“, ističe Husović naglašavajući da u Rožajama postoje dobri uslovi za proizvodnju namještaja, stolarije, montažnih objekata, drvenih kuća, lameliarnih elemenata i drugih proizvoda od drveta.
Preduslov za to je presipitavnje koncesione politike i donošenje nove strategije u oblasti razvoja drvne industrije obzirom da je drvnu industriju nemoguće razvijati u uslovima nepredvidivog poslovnog ambijenta, u oblasti koncesione politike i odsustva sinhronizacije sa oblašću šumarstva.
Šume su resurs Rožaja
Područje Rožaja nalazi se u sjeveroistočnom dijelu Crne Gore sa površinom od oko 432 km2. Površina državnih i privatnih šuma i šumskog zemljišta je 28.080 ha, što čini 66,9 odsto teritorije opštine Rožaje.
Dakle, značajan šumski kapacitet predstavlja resurs kao potencijalnu sirovinsku bazu. U tom smislu, jedan od ključnih prioriteta definisan Strateškim planom razvoja Opštine Rožaje odnosi se na razvoj šumarstva i drvoprerade.
