Energetska efikasnost put ka održivosti

Više od četiri i po hiljade domaćinstava širom zemlje prepoznalo je potrebu, da kroz projekat energetske efikasnosti, uštede energiju u svojim domovima.

U narednom periodu u Crnoj Gori će biti energentski modernizovano 180 domaćinstava, 49 javnih zgrada i 46 škola. Kroz Regionalni program, u partnerstvu sa Evropskom unijom, Njemačkom razvojnom i Evropskom bankom za obnovu i razvoj, biće uloženo više od 100 miliona eura u ključne objekte, kazao je Admir Šahmanović, ministar energetike i rudarstva.

„Energetska efikasnost je put ka održivosti. Prošle godine ostvarene su godišnje usluge od gotovo 50 000 megavat časova i smanjenje emisije co2 za više od 13 hiljada tona“, naveo je Šahmanović napominjući da se sa investicijom od preko 100 miliona eura direktno unaprjeđuju uslovi u školama, bolnicama i stanovima.

Iz Evropske banke za obnovu i razvoj kažu da se tako stvara bolje okruženje za učenje, moderniji objekti za pacijente i medicinsko osoblje, uz smanjenje rizika od kontaminacije putem vazduha, vjerujući da se na taj način, kroz projekat energetske efikasnosti mijenjaju životi ljudi.

Program energetske efikasnosti Njemačke razvojne banke u javnim zgradama vrijedi 60 miliona eura i obuhvata 19 škola i jedan dom za stare sa nultom potrošnjom energije.

“Mnoge zgrade, od kojih su neke iz 1930-ih, renovirane su kako bi se riješili problemi – zastarjelo grijanje, loša izolacija i neprikladan kvalitet vazduha, značajno poboljšavajući uslove za učenike i zaposlene”, kazao je Pablo Obrador Alvarez iz KfW.

Od zamjene prozora do toplotnih pumpi

Programom za podsticanje energetske efikasnosti u domaćinstvima, koji finansira EU, a uz podršku UNDP-a investira se u unaprjeđenje svakodnevnog života građana Crne Gore. Od zamjene prozora i termoizolacije do solarnih panela i energetski efikasnih sistema grijanja, Program daje šansu da uz finansijsku podršku građani smanje troškove a povećaju kvalitet života. Finansijeri i partneri su izdvojili 60 miliona eura za javne zgrade.

Trećina novca potrošena je za energetsku adaptaciju više obrazovnih ustanova u Tuzima, Kotoru, Nikšiću, Cetinju i Baru. U toku je realizacija radova na Domu starih u Risnu, a uskoro i u Beranama, Bijelom Polju, i školama u Risnu i Herceg Novom.

Iz Ministarstva energetike i rudarstva najavljuju ključne projekte u narednom periodu. Osim započete modernizacije obrazovnih, socijalnih i administrativnih obejkata, te uspostavljanje centralnog informacionog sistema za praćenje potrošnje energije i vode u javnom sektoru, ističu kao poseban projekat izgradnju studentskog doma na Cetinju, koji će, uvjeravaju biti prvi javni objekat u Crnoj Gori sa standardom „skoro nulte potrošnje energije“ .

Pljevlja zainteresovana za program energetske efikasnosti

Program za podsticanje energetske efikasnosti u domaćinstvima, u kratkom roku, izazvao je snažan odziv građana širom zemlje, naročito u Pljevljima, što potvrđuje da posebno odgovara energetski i ekološki najopterećenijim sredinama. Za tu opštinu prvobitno je bilo opredijeljeno 1,7 miliona eura, ali je ta suma vrlo brzo utrošena zbog velikog broja građana koji su podnijeli validne zahtjeve.

Podsjećamo da je Vlada u aprilu prošle godine usvojila program vrijedan 8,8 miliona eura, od čega je osam miliona obezbijeđeno iz direktne budžetske podrške Evropske komisije za prevazilaženje energetske krize. Kreiran uz podršku UNDP-a, Program ima za cilj da smanji potrošnju energije u domaćinstvima, unaprijedi komfor stanovanja i doprinese smanjenju emisija CO₂, uz angažovanje domaćih kompanija i radne snage.

I u Bijelom Polju su shvatili da energetska efikasnost nije samo trend, već neophodnost. Lokalna zajednica je zato preduzela konkretne korake ka održivim rješenjima.

„Kroz projekte unaprjeđenja javne rasvjete, povećanja energetske efikasnosti u školama i institucijama, kao i podsticaje za domaćinstva i privredu, ugradnjom prečišćivača vazduha u javnim ustanovama, školama i vrtićima, filtera na kritičnim ložištima koja najviše zagađuju, podjelom energetski efikasnih klima uredjaja i izradom termo-izolacija na fasadama“, kazao je predsjednik Opštine Bijelo Polje Petar Smolović.

Prioriteti Eko‑fonda za 2026. godinu

Iz Eko-fonda kažu da su njihovi prioriteti za narednu godinu i dalje podrška energetskoj efikasnosti u domaćinstvima i poslovnim objektima. Turizmu će podstaći kroz mjere termoizolacije, ugradnje visokoefikasnih sistema grijanja i pametnih rješenja za upravljanje energijom. Neće izostati razvoj obnovljivih izvora energije, uključujući solarne kolektore i fotonaponske sisteme.

Očekuju da će to doprinijeti smanjenju zavisnosti od fosilnih goriva a ojačati energetsku samostalnost zajednica.

„Posebno je značajna promocija e-mobilnosti, kroz subvencije za vozila i razvoj infrastrukture za punjenje, kako u privatnom, tako i u javnom sektoru“, kazali su iz Eko fonda, napominjući da su otpad i cirkularna ekonomija među prioritetima.